ИСТРАЖУВАЊА И ПОЛИТИКИ

Пишувањето и создавањето на анализи и истражувања во МЗМП, од трите програми, се развива како последна, но не е и помалку важна. МЗМП започнува да продуцира пишани документи малку подоцна од обезбедувањето на правна помош и правна едукација. Но, благодарејќи на другите две програми, МЗМП се здобива со многу релевантни податоци и статистики кои решава дека е најдобро да ги искористи за лобирање и застапување на интересите и целите за кои здружението всушност работи.

Она што сакавме е пред сè, гласот на нашите корисници да се чуе, а за нивните правни проблеми да се прочита и да се поттикне дебата кај релевантните институции. Па така, преку изготвување на правни мислења, истражувања и анализи на темите на кои здружението работи, МЗМП стана релевантен фактор во креирањето на јавното мислење во однос на теми како бесплатна правна помош, дискриминација, азил и миграции итн.

Денес, МЗМП е дел од многу работни групи за измени, дополнувања и носење на нови законски решенија, работни тела и национални комисии кои раководат со програми како трговија со луѓе, заштита на права на лица без државјанство итн., а бројот на пишани документи од 1 до 2, сега прерасна од околу 20 до 30 годишно.

Пред нас претстои воспоставување на конкретни правила за пишување и креирање на стандарди кои секој пишан документ од здружението кој треба да се објави ќе ги исполнува. Ова ќе придонесе кон објавување на уште поквалитетни анализи и истражувања, чии податоци ќе се користат во изнаоѓањето и креирањето на соодветни законски и подзаконски решенија за сите правни проблеми со кои нашите корисници се соочуваат.

Правни анализи

МЗМП врши правни анализи и истражувања користејќи повеќе различни извори и методи.

Цели и области на правните анализи и истражувања

Правното истражување претставува процес кој правниците го користат при врешењето на својата работа без разлика дали подготвуваат одбрана за одреден предмет пред суд, подготвуваат правно мислење или договор, или пак застапуваат одреден став за менување на специфична јавна политика.

Области во кои здружението во кои здружението врши правни анализи и истражувања се следните:

– Пристап до правда / Правосудство

– Азил и миграции

– Бездржавјанство

– Анти-дискриминација

– Право на здрава животна средина

– Права на деца

– Правни професии

– Трговија со луѓе

– Останато

Методи на истражување

За потребите на правните анализи кои МЗМП ги изработува во текот на работниот процес се користат повеќе различни извори и методи. При подготовката се користат примарни (закони и подзаконски акти, меѓународни документи, интервјуа итн.) и секундарни извори (веќе изготвени анализи, истражувања, правна литература итн.), а најчесто користени методи се следните:

– Описен метод: Описното истражување ја означува моменталната состојба на предметите. Но, овој метод не навлегува во откривање на причините за постоење на феноменот или ситуацијата која се истражува. Конкретното истражување ќе ја опише институционалната поставеност и надлежностите на различни нивоа на власт, како што е пропишано со закон. Описното истражување користи различни методи, вклучувајќи компаративни и корелациони методи

–Компаративен метод: Компаративниот метод се заснова на споредба на претходно идентификувани и објаснети системи на темата на која се прави истражувањето, во земјите од интерес, кои треба да послужат како добри практики. Најчесто се користи комбиниран пристап со поврзување на функционалниот и струкутралниот метод за правно компаративно истражување. Функционалниот метод како начин за спроведување на компаративна анализа гледа на „актуелниот социјален проблем и начинот на кој истиот е решен во различни јурисдикции на сличен односно различен начин, со слични или различни резултати“. Од друга страна пак, структуралниот метод обезбедува приказ на тоа како индивидуалните норми и закони се интегрирани во поширокиот систем.

Законодавство и јавни политики

Како професионално здружение на правници кои даваат правна помош на ранливи категории граѓани МЗМП има непосреден увид во проблемите и предизвиците кои се последица на одредени прописи или политики. Во таа насока МЗМП постојано ја следи состојбата со примената на законите во областите од интерес на организацијата и проактивно придонесува преку застапување врз основа на анализи и докази. Активностите во оваа област вклучуваат правни истражувања и анализи, мониторинг на примена на прописи, вмрежување со други организации, изработка на предлози за измени на закони, давање коментари на предлог-прописи како и учество во работни групи.

Следење на спроведување на законодавство

МЗМП посветено ги следи законите и подзаконските акти од интерес на лицата чии права ги застапува вклучувајќи ги:

– Законот за бесплатната правна помош

– Законот за спречување и заштита од дискриминација

– Законот за меѓународна и привремена заштита

– Законот за странците

– Законот за матична евиденција

– Законот за државјанство

– Законот за социјална заштита

– Закон за заштита на децата

– Закон за правда за децата

Во одредена мера, МЗМП постојано ги следи промените во најважните закони кои ги уредуваат разните видови на постапки вклучувајќи ги Законот за парничната постапка, Законот за кривичната постапка, Законот за општата управна постапка, Законот за управните спорови и Кривичниот законик.

Застапување за подобрување на законодавството и јавните политики

Долгогодишната работа на МЗМП во области како бесплатната правна помош, дискриминација и заштита на ранливи категории на лица резултираше со препознавање на експертизата на МЗМП во одредени области, но и конструктивниот пристап во работата на организацијата, од страна на релевантни институции. Активностите во оваа област опфаќаат учество на МЗМП во работни групи за подготовка и измени на законски решенија и подзаконски акти, помош при изработка на прописи, но и вмрежување со други организации со цел застапување за подобрување на одредена јавна политика.

Покрај овие три активности, редовно ги следиме промените на законодавството преку електронските алатки кои ги нуди државата (како ЕНЕР) и притоа го користиме правото да поднесуваме коментари и препораки за подобрување на предлог законските решенија. МЗМП до сега има поднесено коментари и препораки во повеќе од 10 закони и други процеси, а во кои нема учествувано како резултат на некоја од следните активности.

Закони и процеси во кои МЗМП има испратено документ со коментари и препораки се следните: 1) Закон за основното образовани, 2) Закон за средното образование, 3) Закон за лицата без регулиран граѓански статус, 4) Закон за странци, 5) Закон за работни односи, 6) Закон за социјална заштита, 7) Закон за заштита на децата, 8) Закон за превенција, заштита и спречување од семејно насилство, 9) Кривичниот законик, 10) Закон за практикантство, 11) Закон за безбедност на храна, 12) Закон за амнестија, 13) Извештај за имплементација на Конвенцијата за правата на детето, 14) Закон за вештачење, 15) Правилник за ортопедски и други помагала, 16) Акциски план за спроведување на Истанбулската конвенција итн.

А) Учество во работни групи

До сега, МЗМП има учествувано во подготовка и дополнување на неколку закони кои ги засегаат корисниците на кои здружението им обезбедува правна помош и совети.

– Закон за бесплатна правна помош

– Закон за спречување и заштита од дискриминација

– Закон за спречување и заштита од насилство врз жените и семејно насилство

– Закон за правда за децата

– Закон за парничната постапка

– Закон за адвокатура

– Закон за правосудниот испит

– Ветинг процесот во Министерството за внатрешни работи

– Подзаконски акт за пријавување на формите на насилство, злоупотреба и занемарување во основните училишта

Б) Помош при изработка на прописи

МЗМП во текот на своето работење се постави како релевантен учесник од страна на граѓанското општество, во разни процеси од подобрување на националното законодавство, до промовирање на темелните вредности како заштита на човековите права и владеење на правото. Оваа улога, ја препознаа и некои од релевантните институции кои покажаа доверба во младите правници и побараа помош за изработка на одредени прописи, важни за нивно ефикасно функционирање.

Па така, МЗМП помогна во подготовка на:

– подзаконските акти кои произлегуваат од Законот за бесплатната правна помош,

– прописи важни за Министерството за труд и социјална политика во делот на функционирање на Прифатниот центар за баратели на азил,

– правилници од важност за функционирањето на Управата за извршување на санкции,

– правилник поврзан со забраната за вознемирување на работно место во Армијата на РСМ и други.

Покрај на институции, МЗМП обезбедува помош и на граѓански организации кои учествуваат во разни процеси за подобрување на легислативата која е од нивен интерес.

В) Вмрежување

Преку вмрежување со БЛУПРИНТ Групата, Мрежата за заштита од дискриминација и граѓанските организации кои обезбедуваат бесплатна правна помош, како и Фондацијата Отворено Општество Македонија, МЗМП учествуваше во исклучително важни процеси за подготовка и менување на одредени законски решенија, се со цел усогласување на националното законодавство со меѓународните стандарди.

Здружението даде свој придонес во подготовка и поднесување на препораки за следните закони:

– Закон за бесплатна правна помош и подзаконските акти кои произлегуваат од овој закон

– Закон за јавното обвинителство

– Закон за исплата на паричен надоместок на жртви од кривични дела

– Закон за основното образование